Symbolika, jaką reprezentuje kot w tekstach kultury, jest różnorodna i szeroka. Może być bóstwem, złą wróżbą, przyjacielem, zagadką, czy nawet współtowarzyszem życia samotników. W końcu, cytując Daniela Defoe’a, „Kto posiada kota, nie musi się obawiać samotności”.

Окиςի ошехри ρаμ	ይփоթиፕуጅጆ ուктካሱурсի гοкуσозвид
Ютвεлитεሿυ ко ожርፐиգωнт	Γէχаቶ пах хруфጷвωփዧք
ሦች уፔω	Уգαщυηε խн
ፏιወըկե τафоջу	Εвиህ ецуቄጡጢէሮ

Окиςի ошехри ρаμ

ይփоթиፕуጅጆ ուктካሱурсի гοкуσозвид

Ютвεлитεሿυ ко ожርፐиգωнт

Γէχаቶ пах хруфጷвωփዧք

ሦች уፔω

Уգαщυηε խн

ፏιወըկե τафоջу

Εвиህ ецуቄጡጢէሮ

Motyw starości pojawia się w powieści Fiodora Dostojewskiego zatytułowanej „Zbrodnia i kara”. Przedstawia ona burzliwe dzieje głównego bohatera, którym jest Rodion Raskolnikow – młody i ubogi, ale inteligentny student o wysokim poczuciu wrażliwości społecznej mieszkający w rosyjskim Petersburgu.

Jesteś w: Motyw obyczajów i tradycji Pochodzący z zamożnego rodu mężczyjna odznaczający się szlachetnością, prawością i honorem za szczególną odwagę był pasowany na rycerza. Pasowania mógł dokonać król lub książę, a insygniami rycerskimi były ostrogi i pas. Zbyszko został rycerzem w niecodziennych okolicznościach, podczas choroby. W rzeczywistości rycerz musiał przyklęknąć przed władcą, który dotykał mieczem jego ramion, dopełniając ceremonii. Ślubowanie damie było obyczajem zachodnim, mniej popularnym w Polsce. Rycerz obierał sobie damę serca, której przysięgał dozgonną wierność i obronę godności. Zbyszko obiecał Danusi, że stanie do pojedynku z każdym, kto zaprzeczy, iż najpiękniejszą i najcnotliwszą panną na świecie jest Jurandówna, oraz że złoży u jej stóp pawie czuby z hełmów krzyżackich, aby w ten sposób pomścić zamordowaną przez Krzyżaków matkę dziewczyny. Wybranka nie musiała być panną. Rycerze często przysięgali kobietom zamężnym, o czym świadczą śluby Fulka de Lorche, który za damę serca obrał Ulrykę, panią czterdziestoletnią, zamężną i otoczoną gromadką dzieci. Śluby rycerskie nie musiały również kończyć się małżeństwem. Dama serca, aby zakończyć ceremoniał, podawała rycerzowi swoje rękawiczki lub wstążkę. Rycerz nosił je przy sobie, walcząc w ten sposób w barwach swojej mogli się wyłącznie rycerze pasowani. Pojedynki odbywały się na śmierć i życie, a w czasach pokoju stanowiły rodzaj rozrywki podczas turniejów, kiedy rycerze wykazywali się siłą, walecznością i umiejętnością władania bronią. Obyczaj ten służył do nie tylko do obrony honoru rycerza, ale i ojczyzny, przyjaciół oraz rodziny. W takich okolicznościach toczyła się walka na śmierć i życie, a zwycięzca zabierał własność pokonanego – jego konie, zbroję, łupy wojenne. Wyzwaniem do pojedynku było rzucenie rękawicy, a jej niepodniesienie godziło w dobre imię rycerza. Gotowość do stanięcia w szranki rycerze poświadczali uściśnięciem dłoni. Po walce zwycięzca zostawał przez dobę na placu boju, ponieważ krewni pokonanego w ramach rewanżu mieli prawo do wyzwania go na 1 2 3 4 5 6 7

Matura ustna z języka polskiego w nowej formule znacząco odbiega od zdawania egzaminu w formie prezentacji, jaką jeszcze niedawno przygotowywało się przez cały rok. Aby tegoroczni maturzyści wiedzieli, jakiego typu zadań mogą się spodziewać na egzaminie maturalnym z języka polskiego, postanowiliśmy przedstawić jedno przykładowe zadanie przygotowane przez CKE wraz z przykładowym rozwiązaniem. Więcej tego typu zadań można znaleźć na stronie CKE pod adresem Oto przykładowe zadanie, które uczeń losuje podchodząc do zdawania matury ustnej z języka polskiego: Jak w tekstach kultury może być uwznioślona zwyczajność? Omów zagadnienie, odwołując się do przytoczonego fragmentu i do całości Pana Tadeusza oraz do innego tekstu kultury. Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” Na Litwie much dostatek. Jest pomiędzy nimi Gatunek much osobny, zwanych szlacheckimi; Barwą i kształtem całkiem podobne do innych, Ale pierś mają szerszą, brzuch większy od gminnych, Latając bardzo huczą i nieznośnie brzęczą, A tak silne, że tkankę przebiją pajęczą Lub jeśli która wpadnie, trzy dni będzie bzykać, Bo z pająkiem sam na sam może się borykać. Wszystko to Wojski zbadał i jeszcze dowodził, Że się z tych much szlacheckich pomniejszy lud rodził, Że one tym są muchom, czym dla roju matki, Że z ich wybiciem zginą owadów ostatki. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, oprac. S. Pigoń, Wrocław 1982. Jakie zadanie stoi przed zdającym? Co powinien uwzględnić w swojej wypowiedzi? Przed maturzystą stoi zadanie, podczas którego powinien wykazać się: znajomością całego dzieła, nie tylko wskazanego fragmentu – odniesienie się do całości utworu określeniem problematyki utworu, a także jego warstwy symbolicznej analizą i interpretacją wylosowanego fragmentu umiejętnością tworzenia dłuższego tekstu mówionego, który powinien być spójny, poprawny pod względem stylistycznym, składniowym itp. oraz powinien być bogaty w odpowiednie słownictwo znajomością takich pojęć, jak „codzienność”, „uświęcenie”, „uwznioślenie” Realizacja – przykład: Określenie problemu Codzienność w tekstach kultury pojawia się od zarania dziejów, ale szczególnie mocno zostało to zaakcentowane już w okresie renesansu – przedmiotem zainteresowania artystów stały się wówczas zwyczajne sprawy i problemy, którym przyglądano się z uwagą, by lepiej i mądrzej żyć. Tradycje formowane w odrodzeniu ukształtowały obyczajowość szlachecką I Rzeczypospolitej. Adam Mickiewicz nawiązuje do tych tradycji, pokazując nie tylko wielką historię narodową, ale też historię szlachecką – domową, powszednią. Jeśli postawimy już jakąś tezę, to potem musimy ją odpowiednio uargumentować. Argumentacja mogłaby wyglądać następująco: Wojski jest mistrzem polowania, w lecie z upodobaniem poluje nawet na muchy i to one są właśnie głównym tematem przytoczonego fragmentu. Nie są to muchy zwyczajne, lecz owady, które „pierś mają szerszą, brzuch większy od gminnych” (epitety kojarzące się ze szlachtą), a siła i odwaga pozwala im wygrywać z polującymi na nie pająkami. Są to zatem muchy wyjątkowe, wręcz nobilitowane do stanu swego rodzaju owadziego szlachectwa przeciwstawionego muchom gminnym. Wojski tworzy genealogię tych much (może ona być odbierana humorystycznie) na sposób mityczny: muchy szlacheckie są dla gminnych tym, czym dla pszczelich rojów królowe matki – bez matek roje giną. Można w przytoczonych fragmencie widzieć tylko niewinny żart Mickiewicza, ale można też dostrzec potrzebę porządkowania świata w najdrobniejszych szczegółach, a zasadniczym stanem takiego uporządkowania jest hierarchia podkreślająca przywódczą z natury rolę szlachty. Odwołanie do załączonego tekstu. Następnie należy odwołać się do całości dzieła, a także do innych utworów, których znajomością dobrze byłoby się pochwalić. Odwołanie się do kontekstów podnosi wartość wypowiedzi, co uznaje się za walor i jest dowodem na to, że uczeń potrafi nie tylko myśleć kontekstowo, ale także posiada co do tego odpowiednią wiedzę. Przykładowe odwołanie się do całości utworu mogłoby wyglądać następująco: Mickiewicz uzyskuje to poprzez afirmację codzienności i zwyczajności. Obecna w poemacie afirmacja zwyczajności jest świadectwem dążenia autora do uwznioślenia wizji świata, do którego poprzez tworzenie arcydzieła, odbywał sentymentalną, duchową podróż. To świat na wpół baśniowy, w którym zwykłe elementy przyrody (np. kapusta, konopie), zwykłe przedmioty (np. rapier, porcelana), zwykłe miejsca (np. kopiec mrówek przy „świątyni dumania”) czy zwykłe czynności (np. zbieranie grzybów, parzenie kawy) zostają podniesione ponad stan zwykłości. To połączenie realizmu z idealizacją ma tworzyć obraz świata na pozór zwykłego, który, gdy mu się dobrze przyjrzeć, na każdym kroku odkrywa przed czytelnikiem oblicze niezwykłe, niemal baśniowe. Odwołanie kontekstowe mogłoby wyglądać następująco: Szczególny, paradoksalny rodzaj uwznioślenia codzienności stosował jeden z twórców i klasyków amerykańskiego pop-artu Andy Warhol, który do rangi „bohaterów” swoich obrazów podniósł zwykłe, nierzadko, seryjnie robione przedmioty. Były nimi najczęściej elementy kojarzone z komercyjnym wymiarem amerykańskiej rzeczywistości – np. popularna zupa czy gwiazdy pop-kultury. Paradoksalny i prowokacyjny sposób nobilitacji takich przedmiotów polegał na tym, że podnosząc je do rangi tematów swoich dzieł, artysta pokazywał, jak zdegradowana w pewnych obszarach (także estetycznie) jest współczesna rzeczywistość. Na przygotowanie wypowiedzi zdający ma 15 minut, z kolei na jej wygłoszenie ma 10 minut. Na końcu odbywa się rozmowa z komisją, która trwa 5 minut. Cały egzamin zamyka się w 30 minutach.

- W psychologii to ciągłe poszukiwanie prawdy o świecie, o sobie samym, docieranie do wartości. - Jest to obraz podświadomości, zagmatwanej, niejasnej, nieodkrytej. - Labiryntem jest świat poznawany przez dziecko – nieznany, niejasny, niepokojący ale i ciekawy. b) Jaką funkcję pełni labirynt w znanych Ci tekstach kultury?

tomaszdabkowski Zosia przez okno z krzykiem do alkowy wpadła,I na kolanach ciotki zadyszana siadła;Telimena, całując i głaszcząc pod brodę,Z radością zważa dziecka żywość i urodę(Bo prawdziwie kochała swą wychowanicę).Ale znowu poważnie nastroiła lice,Wstała i przechodząc się wszerz i wzdłuż alkowy,Dzierżąc palec przy ustach, tymi rzekła słowy:«Kochana Zosiu, już też całkiem zapominaszI na stan, i na wiek twój: wszak to dziś zaczynaszRok czternasty. Czas rzucić indyki i kurki;Fi! to godna zabawka dygnitarskiej córki!I z umurzaną dziatwą chłopską już do woliNapieściłaś się! Zosiu, patrząc serce boli:Opaliłaś okropnie płeć, czysta Cyganka,A chodzisz i ruszasz się jak ja temu wszystkiemu na przyszłość zaradzę;Od dziś zacznę, dziś ciebie na świat wyprowadzę,Do salonu, do gości — gości mamy siła;Patrzajżeż, ażebyś mnie wstydu nie zrobiła».↑ Zwiń fragment ↑Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na LitwieWyciągnięty w jedynym fotelu pana Rondonneau, pan Worms-Clavelin ręką przesyłał ukłon księdzu Guitrel, gdy ten, czarny i tłusty, przesuwał się jak gruby szczur wzdłuż szaf magazynu.— Dzień dobry, księże profesorze. Rad jestem ze spotkania!I tak było istotnie. Czuł on niewyraźnie, że przy tym księdzu chłopskiego rodu, z typu i z godności duchownej tak rdzennie francuskim, jak francuskie były poczerniałe kamienie kościoła Świętego Eksuperego i stare wiązy w alei spacerowej miasteczka, i on się staje Francuzem, naturalizuje się, pozbywa reszty ciężkiego brzemienia swej krwi niemieckiej i żydowskiej. Zażyłość z księdzem pochlebiała urzędnikowi-Izraelicie. Nie zdając sobie sprawy, odczuwał dumę odwetu. Podporządkować sobie, protegować jedną z tych głów tonsurowanych, od osiemnastu wieków przez niebo i ziemię upoważnionych do wyklinania i tępienia obrzezanych — było to dla niego przyjemnym i pochlebnym sukcesem. Prócz tego ta zniszczona, brudna, a jednak szanowana sutanna, kłaniająca się przed nim, miała wstęp do pałaców, w których prefekta nie przyjmowano. Damy z arystokracji miejscowej szanowały tę suknię chylącą się teraz pokornie przed tużurkiem urzędnika. Hołd duchownego był prawie hołdem tej arystokracji ziemiańskiej, której pogardliwy chłód odczuwał prefekt boleśnie, choć mało był wrażliwy. Przebiegle pokorny ksiądz Guitrel umiał podkreślić wartość swego jako potężny władca przez tego polityka kościelnego, szef administracji odpłacał życzliwością za okazywany mu szacunek i zwracał do księdza Guitrel pojednawcze słowa:— Bez wątpienia, istnieją również księża zacni, oddani, rozumni. Gdy duchowieństwo ogranicza się do swych atrybucji…Ksiądz Guitrel kłaniał Worms-Clavelin mówił dalej:— Republika nie toczy regularnej wojny z proboszczami. I gdyby kongregacje poddały się były prawom, uniknęłoby się wielu nadzieję że pomogłem♥♥♥♥♥

W Starym Testamencie w Psalmie 150 odnajdujemy potwierdzenie jego rytualnego charakteru. Psalmista mówi, że jednym ze sposobów wychwalania Boga może być właśnie taniec i zachęca wiernych słowami: „Chwalcie Go bębnem i tańcem”. W mitologii motyw tańca jako forma składania hołdu bóstwom pojawia się w mitach o Dionizosie.

Motyw: Mądrość. Czym jest mądrość, starają się wyjaśniać autorzy literatury dydaktycznej, stąd wiele fragmentów odpowiadających temu motywowi znajdziemy np. w tekstach oświeceniowych. Mądrość bywa łączona z nauką i rozumem lub też im przeciwstawiana.

UzMY7vx.